Doanh nghiệp Việt: Nắm bắt xu hướng người tiêu dùng để phát triển - cơ hội và thách thức

(NTD) - Xu hướng tiêu dùng nhanh của người Việt đang có sự thay đổi liên tục. Điều này tác động không nhỏ đến các doanh nghiệp bán lẻ, đồng thời đặt ra thách thức và cả cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam.

Xu hướng tiêu dùng nhanh của người Việt đang thay đổi

Theo báo cáo của Nielsen (Công ty đo lường, quản lý hiệu suất toàn cầu), sự tiện lợi và chăm sóc sức khỏe chính là xu thế của ngành tiêu dùng nhanh (FMCG) năm 2018. Cụ thể, hơn một phần tư người tiêu dùng tìm kiếm sản phẩm giúp cuộc sống của họ dễ dàng hơn (27%) và thuận tiện để sử dụng (26%), trong khi khoảng 1/5 người tiêu dùng đang tìm kiếm các sản phẩm phù hợp cho hộ gia đình nhỏ (20%) và được điều chỉnh theo nhu cầu cụ thể (19%).

Nhu cầu về sự tiện lợi đã kéo theo sự thay đổi trong hình thức mua sắm. Số chuyến mua sắm trực tiếp tại các siêu thị trong năm đã giảm từ 159 chuyến/năm xuống 152 chuyến/năm tại 4 thành thị lớn. Thay vào đó, người tiêu dùng sử dụng hình thức mua sắm nhỏ lẻ, mua sắm trực tuyến trên mạng điện tử nhiều hơn, giá trị mà bán hàng online đem lại tính đến ngày 20/5/2018 đã tăng 207% so với cùng kỳ năm trước. Tại một thị trường có đến 49,5 triệu người sử dụng smartphone và dành 24,7 giờ mỗi tuần để tương tác trên internet, thì mua sắm trực tuyến sẽ trở thành một xu hướng tất yếu cho cả người tiêu dùng lẫn nhà bán lẻ Việt Nam.

Chị Hoài Dương, nhân viên văn phòng tại Q.10, TP.HCM, cho biết: “Hiện tại các trang mua sắm trực tuyến như Tiki, Lazada, Shopee, Adayroi… phát triển mạnh mẽ với phí vận chuyển ưu đãi. Việc đặt hàng đến cơ quan tôi rồi thanh toán vẫn tiện lợi và nhanh gọn hơn là đi mua sắm trực tiếp. Công việc hành chính cũng như tình trạng giao thông buộc mình phải tối ưu thời gian mua sắm hơn”.

Sức khỏe là mối quan tâm thứ hai của người Việt khi 38% người Việt dùng tiền tiết kiệm để chi trả cho các gói bảo hiểm cao cấp. Các ngành hàng nắm bắt được hai xu hướng trên vẫn duy trì tăng trưởng tốt như sản phẩm chăm sóc cá nhân và thức uống. Trong khi các ngành hàng khác đều có mức tăng trưởng không mấy tích cực. (Biểu đồ).

Những nhà bán lẻ nội hàng đầu Việt Nam. (Nguồn: CafeF).

Thách thức hay cơ hội cho doanh nghiệp Việt?

Xu hướng tiêu dùng nhanh thay đổi chóng mặt kèm theo sự cạnh tranh khắc nghiệt trên thị trường khiến các doanh nghiệp bán lẻ trở nên chao đảo. Nhiều ông lớn như FamilyMart, Parkson, Metro Cash & Carry, Best Carings phải rút khỏi thị trường Việt Nam do thua lỗ. Những thương vụ sát nhập cũng đồng thời diễn ra để chào đón những đối thủ mới muốn gia nhập đường đua. Điển hình như Metro, Big C, Vinamilk, Zalora vào tay đại gia Thái Lan; Tiki, Lazada là hai trang thương mại điện tử lớn nhất Việt Nam cũng rơi vào tay Trung Quốc.

Các nhà bán lẻ mới xuất hiện trên không chỉ có lịch sử hàng trăm năm kinh nghiệm trong ngành bán lẻ với công nghệ tiên tiến mà còn có nguồn vốn khổng lồ đủ để tạo thành kênh bán lẻ với quy mô lớn cho riêng mình. Đây là một trong những lợi thế của các ông lớn nước ngoài, vì kênh phân phối được nhận định là yếu tố lớn quyết định sự thành công của sản phẩm. Tuy nhiên, các kênh mua sắm hiện đại quy mô lớn chưa hẳn thắng thế khi doanh số bán lẻ của cửa hàng truyền thống vẫn chiếm đến 83% doanh thu ngành bán lẻ, tương đương 10 triệu USD. Cửa hàng truyền thống vẫn đang dẫn đầu bởi sự “tiện lợi”. Đồng thời, việc trung tâm thương mại Parkson đóng cửa chính là minh chứng cho việc quy mô lớn chưa hẳn đã bảo đảm sự sống còn của doanh nghiệp trong ngành hàng nhanh.

Ông Nguyễn Anh Dũng (Giám đốc Điều hành, Bộ phận Dịch vụ đo lường bán lẻ, Nielsen Việt Nam) nhấn mạnh vai trò của kênh phân phối đối với sự sống còn của sản phẩm FMCG trên thị trường: “Việc đưa sản phẩm ra thị trường như thế nào, ở những kênh phân phối nào sẽ quyết định thành công chứ không phải là các hoạt động quảng cáo hay những chiến dịch truyền thông”.

Trước sức ép của những đối thủ mạnh và người tiêu dùng nội địa, doanh nghiệp bán lẻ Việt và cả thương hiệu hàng bán lẻ Việt không thể đối đầu trực diện mà chỉ có thể tìm cách làm mới mình, hợp tác hỗ trợ nhau đồng thời đề ra chiến lược dài hơi với những phương pháp phù hợp. Thế mạnh của doanh nghiệp Việt nằm ở chỗ họ mới là người gần gũi và nắm rõ nhất văn hóa mua hàng của người Việt Nam. Nắm bắt được xu thế của người tiêu dùng hiện đại, tập trung và sự tiện lợi, tiết kiệm thời gian chính là điều mà các doanh nghiệp bán lẻ cần chú trọng.

VinMart+ là mô hình chứng tỏ sự thành công của doanh nghiệp Việt Nam trên sân nhà, 1.000 cửa hàng tiện lợi được bố trí linh hoạt nằm xen kẽ, rải rác ở khắp các hẻm nhỏ trong các khu dân cư, theo sát tiêu chí “tiện lợi” giúp cho việc mua sắm của khách hàng trở nên dễ dàng và thuận tiện. VinMart+ còn đánh vào tâm lý ưu tiên “sức khỏe” của khách hàng Việt khi phục vụ mặt hàng tươi sống, rau củ quả Đà Lạt.

Ngoài ra, những chuỗi cửa hàng bán lẻ của người Việt liên tục tăng trưởng và thêm thành viên mới như Bách Hóa Xanh, Vuivui.com, Satrafood, Co.op Food là dấu hiệu đáng mừng cho hàng hóa Việt Nam. So với các kênh lớn của những nhà đầu tư nước ngoài, ưu tiên hàng ngoại thì những kênh bán lẻ của thương hiệu Việt sẽ là lựa chọn sáng suốt, hợp lý cho các nhãn hàng nội địa.

Trước vấn đề “người Việt hỗ trợ hàng Việt”, ông Đặng Thanh Phong, Giám đốc Marketing của Thế Giới Di Động, cho biết: “Bách hóa xanh sẽ ưu tiên lựa chọn hàng Việt đáp ứng được tiêu chuẩn và chất lượng an toàn cho người tiêu dùng. Trước mắt, hầu hết các sản phẩm tươi sống, rau củ quả được bán tại Bách Hóa Xanh đều là sản phẩm nông sản của các hợp tác xã, các đơn vị cung ứng trong nước. Tôi cho rằng những chuỗi bán lẻ chuyên nghiệp như Bách Hóa Xanh ra đời sẽ tạo điều kiện cho hàng Việt có cơ hội được tiếp cận người tiêu dùng rộng rãi hơn với giá cả tốt hơn”.

Xu hướng mua hàng thay đổi không chỉ là khó khăn với doanh nghiệp Việt mà còn là khó khăn chung của cả ngành bán lẻ. Nếu biết tận dụng những lợi thế ngay trên sân nhà của mình thì những doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có cơ hội phát triển. Nên lấy đó làm động lực để phát triển thay vì chỉ nghĩ đến sự u ám của cả ngành hàng tiêu dùng nhanh thời gian qua.

Hoài Viễn

Theo www.nguoitieudung.com.vn

Từ khóa : người tiêu dùng