Tác động sâu, rộng từ FTA

Nghiên cứu của Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia (NCIF) cho thấy, việc tham gia ký kết và thực hiện các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, đặc biệt là Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) sẽ tác động sâu, rộng tới nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn 2021-2025. Bởi hai hiệp định này đều có lĩnh vực cam kết tương đối rộng so với các FTA khác, không chỉ nằm trong lĩnh vực trao đổi, xuất nhập khẩu, mà còn liên quan đến cách thức sản xuất ra hàng hóa. Theo đánh giá của TS. Trần Thị Hồng Minh - Giám đốc NCIF, EVFTA và CPTPP có thể giúp GDP của Việt Nam tăng thêm lần lượt là 4,3% và 1,3% vào năm 2030. Kim ngạch xuất khẩu (XK) của Việt Nam sang EU đến năm 2030 dự kiến sẽ tăng thêm khoảng 44,4%; XK sang các nước trong CPTPP đến năm 2035 tăng 14,3%.

Những ngành thâm dụng lao động như da giày sẽ được hưởng lợi nhiều nhất

Liên quan đến thu hút vốn FDI, 2 FTA này còn giúp tăng khối lượng đầu tư của các đối tác vào những lĩnh vực thượng nguồn nhằm khai thác cam kết về tỷ lệ xuất xứ, từ đó cải thiện chuỗi cung ứng của Việt Nam. Ngoài ra, các FTA này cũng có tác động tích cực tới lao động, trong đó những ngành thâm dụng lao động như dệt may, da giày là những ngành dự báo sẽ được hưởng lợi nhiều nhất. “Đặc biệt, các FTA này còn có thể tạo sức ép cải thiện thể chế và môi trường kinh doanh. Do đó, kỳ vọng tạo ra những tác động tích cực trong trung và dài hạn” - TS. Trần Thị Hồng Minh nhìn nhận.

Dự báo GDP tăng trưởng 7% - 7,5%

Nhận xét về tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2016-2020, NCIF cho rằng, mô hình tăng trưởng vẫn chưa có sự thay đổi rõ nét, vẫn chủ yếu phụ thuộc vào vốn. Cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch quá nhanh sang khu vực dịch vụ trong khi nền tảng công nghiệp còn yếu. Công nghiệp hỗ trợ chậm phát triển, tính chất gia công còn lớn. Các ngành dịch vụ có giá trị gia tăng cao đóng góp còn thấp, chi phí dịch vụ logistics còn cao. XK vẫn phụ thuộc và nhóm hàng do doanh nghiệp FDI dẫn dắt. Kim ngạch XK tăng nhưng hàm lượng nội địa trong XK không tăng tương ứng.

Trên cơ sở đó, NCIF đã xây dựng 2 kịch bản dự báo tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2021-2025. Theo đó, kịch bản cơ sở khả thi là tăng trưởng GDP Việt Nam sẽ đạt khoảng 7%. Với kịch bản này, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát ở mức 3,5-4,5%/năm; năng suất lao động cải thiện hơn với tốc độ tăng khoảng 6,3%/năm; đến năm 2025, GDP bình quân đầu người của Việt Nam đạt khoảng 4.688 USD, đưa Việt Nam gia nhập nhóm nước có thu nhập trung bình cao.

Ở kịch bản cao hơn, nếu Việt Nam có thể tận dụng được công nghệ 4.0 và thu hút đầu tư có sự cải thiện chất lượng, phát triển tốt nền tảng kinh tế hiện tại, kỳ vọng GDP tăng trưởng 7,5%/năm. “Tuy nhiên, nếu Việt Nam không có những đột phá về đầu tư sẽ khó vượt ra khỏi quy mô như hiện nay để tiến đến bước tăng trưởng cao hơn và có được chất lượng tăng trưởng thực sự” - các chuyên gia của NCIF khuyến cáo.