Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đang là một hiệp định hấp dẫn đối với những nước thành viên trong khối với nhiều ưu đãi.

Đối với Việt Nam, cùng với ý nghĩa gia tăng trao đổi hàng hóa, dịch vụ, CPTPP còn là cơ hội để thu hút FDI từ các đối tác. Nguyên nhân là do Hiệp định CPTPP gỡ bỏ 95% sắc thuế hải quan của thị trường trên 500 triệu người, tổng GDP vượt trên 10 nghìn tỷ USD, chiếm khoảng 13,5% GDP toàn cầu và khoảng 14% tổng thương mại thế giới, với các thị trường lớn như Nhật Bản, Canada, Australia.

Có thể thấy, kể từ khi Hiệp định CPTPP có hiệu lực với Việt Nam từ tháng 1/2019, trong những qua, thu hút đầu tư FDI từ khối này ngày càng khả quan hơn. Số liệu thống kê cho thấy, nếu năm 2019, Việt Nam thu hút FDI xấp xỉ 9,5 tỷ USD từ các nước CPTPP thì đến năm 2022, Việt Nam thu hút FDI được khoảng gần 11,5 tỷ USD từ các nước CPTPP, tăng 2,6 tỷ USD so với năm 2021.

Cùng với đó, số dự án cấp mới đạt 577 dự án, tăng 77 dự án so với năm 2021. Trong đó, các thành viên CPTPP có tổng vốn đăng ký đầu tư vào Việt Nam nhiều nhất là Singapore với 6,4 tỷ USD, Nhật Bản với 4,7 tỷ USD.

Trong 9 tháng đầu năm 2023, Việt Nam có 2.254 dự án mới được cấp giấy chứng nhận đầu tư (tăng 66,3% so với cùng kỳ), với tổng vốn đăng ký đạt hơn 10,23 tỷ USD, trong đó, riêng 2 thành viên CPTPP là Singapore và Nhật Bản đã đóng góp 67%. Cụ thể, Singapore dẫn đầu với tổng vốn đầu tư hơn 3,98 tỷ USD, Nhật Bản đứng thứ 3 với tổng vốn đầu tư đăng ký gần 2,9 tỷ USD.

Những năm tới, thu hút FDI của Việt Nam từ các nước CPTPP có khả năng sẽ tiếp tục tăng lên, nhờ Brunei, Malaysia, Singapore, Nhật Bản và Australia vốn là những đối tác truyền thống về thương mại và đầu tư. Canada và Mexico là 2 thị trường có tiềm năng lớn.

Tận dụng CPTPP, Việt Nam trở thành “mảnh đất hứa” của FDI

Đáng chú ý, với 16 FTA đã ký kết, Việt Nam đang trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết trong mắt các nhà đầu tư CPTPP, đặc biệt là các nước đối tác đã tham gia nhiều FTA, hoặc cùng tham gia vào những FTA trong đó có Việt Nam, như Singapore (cùng Việt Nam gia RCEP, và các FTA của ASEAN với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ); hoặc như Nhật Bản, Australia (cùng Việt Nam tham gia RCEP, các FTA của ASEAN với Australia, New Zealand, Nhật Bản).

Điển hình, đi theo dòng vốn FDI, hai nước Việt Nam - Nhật Bản có nhiều kế hoạch hợp tác chuyển giao công nghệ hết sức cụ thể. Vừa qua, trong khuôn khổ Ủy ban hỗn hợp Việt Nam - Nhật Bản về hợp tác công nghiệp, thương mại và năng lượng, Bộ Công Thương đã phối hợp với Bộ Năng lượng, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) xây dựng kế hoạch triển khai hoạt động hợp tác thuộc lĩnh vực công nghiệp ô tô và công nghiệp hỗ trợ trong những năm tới.

Theo đó, Nhật Bản sẽ triển khai các dự án hỗ trợ cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt nam, như: Dự án “Hỗ trợ nâng cao năng lực doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam” (SME Promotion & Industrial Development project) do JICA thực hiện; Chương trình “Đào tạo cho các nhà sản xuất linh kiện phụ tùng ô tô Việt Nam” do tổ chức hợp tác kỹ thuật nước ngoài và đối tác bền vững (The Association for Overseas Technical Cooperation and Sustainable Partnerships -AOTS) thực hiện. Nhật Bản đã cử một số chuyên gia hỗ trợ các Trung tâm hỗ trợ phát triển công nghiệp trong công tác vận hành và nâng cao nguồn nhân lực.

Cùng với đó, trong Chiến lược công nghiệp hóa của Việt Nam trong khuôn khổ hợp tác Việt Nam - Nhật Bản hướng đến năm 2020, tầm nhìn 2030, Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng dự thảo Quyết định sửa đổi nội dung Chiến lược công nghiệp hóa Việt Nam – Nhật Bản tại văn bản số 296/CN-CNHT ngày 28/8/2020. Trong đó, chiến lược tập trung phát triển công nghiệp hỗ trợ cho 6 ngành ưu tiên (điện tử; máy nông nghiệp; chế biến nông, thủy sản; đóng tàu; môi trường và tiết kiệm năng lượng; sản xuất ô tô và phụ tùng ô tô) thông qua việc hoàn thiện cơ chế chính sách ưu đãi đầu tư, chính sách ưu đãi tín dụng... và tổ chức thực hiện các chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ cụ thể cho 6 ngành ưu tiên.

Bên cạnh Nhật Bản, Singapore là một trong những nhà đầu tư hàng đầu vào Việt Nam với hơn 3.000 dự án còn hiệu lực, với tổng vốn đăng ký lên tới hơn 70 tỷ USD. Các khu công nghiệp Việt Nam - Singapore (VSIP) chính là biểu tượng của sự hợp tác kinh tế, chuyển giao công nghệ giữa hai nước. Trong những năm qua, hoạt động thu hút đầu tư từ Singapore vào Việt Nam dựa trên chiến lược hợp tác kinh tế và chuyển giao công nghệ thuộc 5 trụ cột, bao gồm: Kết nối năng lượng; phát triển bền vững; cơ sở hạ tầng; kỹ thuật số và đổi mới sáng tạo; kết nối (bao gồm các lĩnh vực như giáo dục, tài chính, công nghệ thông tin và viễn thông, du lịch, đầu tư, thương mại và dịch vụ, giao thông vận tải.

Việc thúc đẩy FDI từ Singapore vào Việt Nam trong thời gian tới tiếp tục theo hướng tăng cường hợp tác và chuyển giao công nghệ trong các lĩnh vực kinh tế số và đổi mới sáng tạo; hạ tầng; phát triển bền vững, đáp ứng các mục tiêu về biến đổi khí hậu; và đẩy mạnh kết nối nhiều mặt về thương mại, đầu tư, tài chính, giao thông - vận tải, du lịch.

Các chuyên gia đánh giá, để khai thác triệt để cơ hội thu hút FDI từ các nước thành viên CPTPP, các hoạt động xúc tiến đầu tư cần chuyển trọng tâm từ hội nghị, hội thảo sang tiếp cận nhà đầu tư tiềm năng, nhất là các tập đoàn kinh tế lớn.