Chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành: Doanh nghiệp tư nhân phải chuẩn bị tinh thần và năng lực

“Nghị quyết TW 68 đã mở ra cơ chế cùng làm, cùng chia sẻ trách nhiệm giữa khu vực tư và các cơ quan nhà nước trong phát triển kinh tế đất nước. Do đó, trong giai đoạn tới, doanh nghiệp tư nhân phải chuẩn bị tinh thần và năng lực thế nào để tận dụng lợi thế này”.

Ông vui lòng cho biết nhận định tổng quan về nền kinh tế của Việt Nam trong 50 năm qua?

Năm 1975, Việt Nam thống nhất đất nước và cũng thống nhất nền kinh tế tập trung. Đến năm 1986, Nghị quyết TW 6 đổi mới, lúc bấy giờ kinh tế Việt Nam được xác định là nền kinh tế nhiều thành phần. Tiếp sau đó các luật doanh nghiệp ra đời để các thành phần kinh tế cùng phát triển. Theo tôi, đó là một cuộc cách mạng vĩ đại, chuyển đổi từ nhà nước chuyên chính vô sản sang nhà nước pháp quyền có nền kinh tế thị trường.

Kết quả của việc chuyển đổi ấy là Việt Nam đã đạt được nhiều thành công vượt bậc. Nếu từ năm 1991, Việt Nam có rất ít xe máy, ô tô, thì đến nay, Việt Nam đang có hàng triệu phương tiện di chuyển. Từ chỗ xuất khẩu bằng 0, hiện nay Việt Nam đã xuất khẩu được hàng trăm tỷ USD mỗi năm - đứng thứ nhất về xuất khẩu tiêu, đứng thứ hai về xuất khẩu gạo, café.

Tuy nhiên, thu nhập bình quân đầu người chỉ mới khoảng 5.000USD/năm (trong khi Singapore là 50.000 USD/người/năm). Do vậy, để theo kịp các nước còn là một con đường khá dài. Nhưng để phát triển, Việt Nam cần phải đi một cách thận trọng - làm sao không ảnh hưởng đến môi trường thiên nhiên và xã hội.

Ông từng là một nhà phát triển bất động sản thành công ở miền Nam nước Pháp và cũng chính là người mang những doanh nghiệp Mỹ đầu tiên tới đầu tư tại Việt Nam- điển hình là Khu kinh tế Đình Vũ - Hải Phòng.  Ông vui lòng chia sẻ về việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài ở Việt Nam?

Năm 1993, Việt Nam muốn mời một doanh nghiệp Mỹ đến đầu tư Khu kinh tế Đình Vũ – Hải Phòng. Những năm đó, tôi đang là “Cố vấn Cao cấp Thường trú” (Resident Senior Advisor) tại Việt Nam cho Tập đoàn bảo hiểm AIG - tập đoàn tài chính hàng đầu thế giới lúc bấy giờ. Năm 1992, tập đoàn này mở ra Quỹ phát triển Cơ sở hạ tầng châu Á. Chính vì thế, khi tôi đem tài liệu dự án khu kinh tế Đình Vũ trình bày với lãnh đạo AIG, họ đã đồng ý đầu tư 500 triệu USD -  vốn đầu tư rất lớn lúc bấy giờ. Các bước tiếp theo được triển khai rất thuận lợi vì cả hai bên đều mong muốn hợp tác trong dự án này.

Việc AIG ký hợp đồng tại Việt Nam đã tạo động lực cho các tập đoàn kinh tế thuộc khối phương Tây, Nhật, Hàn Quốc và nhiều nước khác quan tâm đầu tư tại Việt Nam.

Từ đó đến nay, nguồn vốn đầu tư nước ngoài (FDI) luôn tăng trưởng qua mỗi năm. Theo Bộ Tài chính, tính đến hết tháng 3.2025, Việt Nam có hơn 42.760 dự án FDI còn hiệu lực, với tổng vốn đăng ký vượt 510 tỉ USD, xếp trong nhóm 15 quốc gia thu hút FDI lớn nhất toàn cầu. Điều này cho thấy, Việt Nam là một nước có nhiều tiềm năng, nguồn lao động phong phú , đặt phát triển kinh tế là trọng tâm nên Chính phủ luôn cải thiện môi trường đầu tư ngày càng hấp dẫn và tạo được niềm tin mạnh mẽ cho nhà đầu tư.

Mới đây, Quốc hội vừa thông qua nghị quyết thành lập Trung tâm tài chính Quốc tế ở TPHCM. Ông vui lòng cho biết nhận định về điều này?

Hiện nay, Việt Nam là một nước hòa bình, ổn định chính trị và có quan hệ đối ngoại, hợp tác tốt với tất cả các nước trên thế giới.

 Việt Nam không còn là nước riêng lẻ mà là 1 trong 10 nước ASEAN và cũng là thành viên của khu vực phát triển Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương với 4,2 tỷ người, chiếm hơn 50% GDP của thế giới. Ở khu vực này, Việt Nam là trung tâm hàng hải quốc tế do có 3.000 km bờ biển – hơn 40% lượng hàng hải quốc tế, những tàu vận chuyển hàng hóa lớn từ Bắc Á, Bắc Âu đều đi qua trước bờ biển Việt Nam - đây là những lợi thế mà không nước nào có được, và là nền tảng vững chắc để phát triển kinh tế.

Việc hình thành một Trung tâm tài chính quốc tế (TTTCQT) tại TP.HCM là bước đột phá của Việt Nam để thu hút nguồn lực tài chính trung và dài hạn, giúp cộng đồng doanh nghiệp (DN) dễ tiếp cận vốn hơn và tạo nền tảng cho tăng trưởng kinh tế - xã hội của Việt Nam trong giai đoạn mới. Do đó, các DN phải quán triệt rõ ràng Trung tâm tài chính quốc tế là gì? DN cần phải làm gì và có thể sử dụng  TTTCQT như thế nào?

Trung tâm tài chính quốc tế là nơi đáp ứng nhu cầu tài chính của các DN, các tổ chức kinh tế của đất nước và cho cả thế giới, tạo điều kiện liên kết các sàn giao dịch trong nước với quốc tế, thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, doanh nhân quốc tế,...

Không chỉ huy động vốn cho DN, việc gì ở các trung tâm tài chính thế giới làm được, Việt Nam cũng phải làm được. Hiện nay, 4 trung tâm tài chính lớn trên thế giới là New York (Hoa Kỳ), London (Vương quốc Anh), Thượng Hải (Trung quốc) và Singapore. Do lệch múi giờ, khi các trung tâm tài chính New York và London đóng cửa thì Việt Nam mở cửa và sẵn sàng phục vụ cho các nhà đầu tư trên toàn thế giới.

Đây là cơ hội nhưng cũng là thách thức vì muốn thu hút các đại gia tài chính thế giới đến Việt Nam, chúng ta phải có đủ năng lực và nhân sự  tổ chức môi trường sống và làm việc cho hàng chục ngàn chuyên gia cao cấp: không gian làm việc, nơi ăn chốn ở, mua sắm, trường học cho con em và cả các loại hình giải trí, thể thao (như chơi golf, hồ bơi, sân vận động).

 Nếu làm tốt được tất cả điều này, nhìn về tương lai, có thể chúng ta không cạnh tranh được với những trung tâm tài chính của Hoa Kỳ, Anh, nhưng với những lợi thế nói trên, tôi nghĩ rằng, Việt Nam có khả năng đuổi kịp Thượng Hải và vượt qua Singapore.

Hiện nay, doanh nghiệp tư nhân được Chính phủ khẳng định là thành phần kinh tế quan trọng nhất của đất nước. Theo ông, thế hệ doanh nhân trẻ nên làm gì để đáp ứng kỳ vọng này?

Trước hết, các DN nên nghiên cứu kỹ các hiệp định và gần đây là Nghị quyết TW 68, trong đó khẳng định doanh nghiệp tư nhân là thành phần kinh tế quan trọng nhất của đất nước. Nghị quyết đã tạo điều kiện rất thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân, mở ra cơ chế cùng làm, cùng chia sẻ trách nhiệm giữa khu vực tư và các cơ quan nhà nước trong phát triển kinh tế, làm cho dân giàu, nước mạnh. Do đó, trong giai đoạn tới, doanh nghiệp tư nhân phải chuẩn bị tinh thần và năng lực thế nào để tận dụng lợi thế này.

Theo tôi, các DN trẻ cần phải dựa vào khoa học - công nghệ, học hỏi những người có hiểu biết về kinh tế - thị trường và kết hợp với những người tài đã và đang kinh doanh thành công tại Việt Nam để nâng cao kiến thức, tận dụng các cơ hội kinh doanh và cố gắng học hỏi cách làm chủ để DN nhỏ trở nên lớn, DN lớn phải làm cho lớn hơn, siêu lớn (tương tự các tập đoàn kinh tế hùng mạnh thế giới như Sumitomo hay Mitsubishi,…).

Bên cạnh đó, khi gặp gỡ đối tác nước ngoài, các DN phải thể hiện sự thân thiện, tinh thần hợp tác và vị thế chủ nhà của mình - không tự ti nhưng cũng đừng quá kiêu hãnh.

Ngoài ra, các DN trẻ cũng nên nhớ rằng: 4.000 năm văn hiến là di sản lớn tổ tiên để lại cho mình, trong đó có biết bao sự hy sinh mất mát. Tôi khuyên các DN trẻ nên thỉnh thoảng đến viếng những nghĩa trang liệt sĩ - nơi có hàng ngàn ngôi mộ của những người nằm xuống, tưởng nhớ đến sự hy sinh của tổ tiên, ông, cha để tuổi trẻ Việt Nam có được như ngày hôm nay.

Ông từng là cố vấn cho 3 đời Thủ tướng tại Việt Nam- góp phần không nhỏ trong việc tạo ra bước đi đầu của nền kinh tế thị trường ở Việt Nam, thúc đẩy bình thường hóa quan hệ Việt- Mỹ, và làm cầu nối cho nhiều hoạt động kinh tế của Việt Nam với nhiều nền kinh tế lớn trên thế giới. Ông vui lòng chia sẻ bí quyết thành công của ông?

 Tôi không có bí quyết gì cả. Tôi chỉ có lòng yêu nước, tinh thần cầu tiến, ham học hỏi để nâng cao kiến thức, một khi đã quyết định làm gì thì tôi nghiên cứu kỹ và làm hết sức mình nên đạt được kết quả tốt đẹp. Lời chia sẻ của tôi đối với thế hệ trẻ: Bất kỳ làm việc gì, dù khó khăn đến đâu, đều phải quyết tâm bền chí, tin tưởng vững chắc vào kết quả cuối cùng “Tận Nhân Lực Tri Thiên Mệnh”.

Trong gần 50 năm qua, tôi đã mang được những kinh nghiệm cùng những mối quan hệ với các lãnh đạo cấp cao và các tổ chức tài chính lớn của Mỹ và thế giới về Việt Nam để đóng góp vào việc xây dựng kinh tế nước nhà. Với tôi, đây là điều hạnh phúc nhất.

Cám ơn những chia sẻ của ông.

Theo Ngày Mới Saigon

Từ khóa : Nghị quyết TW 68, cơ quan nhà nước, phát triển kinh tế đất nước, doanh nghiệp tư nhân, Chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành, Ngày Mới Saigon, kinh tế Việt Nam, Quốc khánh 2/9