“Bàn đạp” để hàng Việt chất lượng bứt tốc

Triển khai từ tháng 3/2024, Chương trình “Tick xanh trách nhiệm” được TP Hồ Chí Minh triển khai không chỉ bổ sung thêm một nhãn nhận diện hàng hóa, mà thực chất đang tạo nên cuộc “tái thiết niềm tin” trong tiêu dùng đô thị. Trong bối cảnh thị trường ngổn ngang thông tin về hàng giả, hàng kém chất lượng, thực phẩm không an toàn, một cơ chế kiểm soát, truy xuất minh bạch như tick xanh trở thành điểm tựa quan trọng để người dân đưa ra quyết định mua sắm.

Chính vì vậy, tick xanh xuất hiện ở đâu, ở đó hành vi tiêu dùng thay đổi. Người dân không còn chỉ nhìn giá và hạn sử dụng, mà nhìn sâu vào nguồn gốc, quy trình, kiểm nghiệm - thứ mà trước đây họ khó tiếp cận. Đây là chuyển đổi mang tính nền tảng, bởi lần đầu tiên niềm tin được “định lượng” qua dữ liệu truy xuất QR và quy trình đánh giá công khai.

Sau hơn một năm rưỡi triển khai, theo Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh, chương trình đã thu hút 12 hệ thống bán lẻ lớn, 389 nhà cung cấp và 4.012 mặt hàng đạt chuẩn. Những con số không chỉ thể hiện mức độ tham gia rộng, mà quan trọng hơn là phản ánh một sự dịch chuyển: doanh nghiệp không còn coi an toàn - minh bạch là “gánh nặng tuân thủ”, mà là điều kiện để tồn tại trong cuộc cạnh tranh mới của thị trường.

Việc doanh số nhóm hàng tick xanh tăng hơn 20% là bằng chứng rõ ràng. Một nhãn nhỏ nhưng tác động mạnh: thúc đẩy nhà cung cấp đầu tư truy xuất nguồn gốc, hệ thống kho lạnh, kiểm nghiệm chất lượng; buộc nhà bán lẻ theo sát hơn quy trình giám sát; và quan trọng nhất, đưa người tiêu dùng vào vị trí trung tâm của hoạt động quản lý chất lượng.

Tick xanh vì vậy không chỉ là nhãn nhận diện mà là một chuẩn mực mới của nền bán lẻ văn minh.

Từ ngày 1 - 31/12/2025, việc 12 hệ thống bán lẻ đồng loạt triển khai “Tháng Tick xanh trách nhiệm” cho thấy tác động của chương trình không còn dừng ở phạm vi quản lý, mà đang trở thành công cụ kích cầu thực sự của thị trường. Đây là bước đi mang tính chiến lược, khi mùa mua sắm cuối năm luôn là thời điểm nhạy cảm về chất lượng hàng hóa và an toàn thực phẩm.

Các nhà bán lẻ lớn đều chọn cách “đẩy mạnh chất lượng” song hành với khuyến mại. Saigon Co.op giảm 10 - 30% cho hơn 100 mặt hàng tick xanh, MM Mega Market giảm trung bình 20% cho hơn 220 mã hàng; Bách Hóa Xanh đặt mục tiêu 100% danh mục thực phẩm tươi sống đạt chuẩn tick xanh; Central Retail bố trí khu trưng bày riêng và phát hành catalogue hướng dẫn mua sắm an toàn.

Những động thái này không đơn thuần là ưu đãi thương mại. Chúng là tín hiệu định vị lại thị trường. Trong giai đoạn người tiêu dùng nhạy cảm về giá nhưng càng khắt khe về chất lượng, sự xuất hiện dày đặc của tick xanh giúp hàng Việt có thêm lợi thế cạnh tranh so với hàng không rõ nguồn gốc.

Điểm đáng chú ý là các doanh nghiệp đều tự nguyện đẩy nhanh tiến độ, mở rộng số lượng mặt hàng đạt chuẩn. Sự “tự giác chủ động” này cho thấy tick xanh đang tạo ra một cơ chế sàng lọc tự nhiên: doanh nghiệp nào đầu tư bài bản sẽ tiếp cận thị trường rộng hơn; doanh nghiệp đứng ngoài sẽ bị đẩy ra rìa cuộc chơi.

Bên cạnh hoạt động tại điểm bán, việc Focus Media triển khai phát sóng nhận diện tick xanh trên màn hình công cộng khắp TP. Hồ Chí Minh trong tháng 12 còn tạo hiệu ứng truyền thông mạnh. Khi người dân nhìn thấy tick xanh ở siêu thị, trung tâm thương mại, thang máy, đường phố… nhãn xanh này không còn là lựa chọn cá nhân, mà trở thành “tín hiệu thị trường” thúc đẩy tiêu dùng có trách nhiệm.

Đây cũng là lý do Sở Công Thương đề xuất mở rộng mô hình “Phiên chợ Tick xanh”, giúp sản phẩm an toàn tiếp cận người dân khu dân cư, đặc biệt trong dịp Tết - khi nhu cầu tăng nhưng rủi ro hàng trôi nổi cũng cao.

"Đòn bẩy" cạnh tranh 

Trong bối cảnh hệ thống bán lẻ Việt Nam đang chuyển từ giai đoạn mở rộng số lượng sang giai đoạn cạnh tranh bằng chất lượng, tick xanh xuất hiện đúng thời điểm. Nó không làm thay doanh nghiệp, nhưng buộc doanh nghiệp phải thay đổi. Chính sự ràng buộc tích cực này mới là giá trị dài hạn của chương trình.

Tick xanh tạo động lực để nhà cung cấp Việt đầu tư nghiêm túc vào chất lượng, thay vì chạy theo giá rẻ. Khi truy xuất nguồn gốc được chuẩn hóa, sản phẩm trong nước có cơ hội thể hiện lợi thế tự nhiên: độ tươi cao, nguồn gốc rõ ràng, giá cạnh tranh. Điều này giúp hàng Việt không chỉ trụ vững, mà còn nâng giá trị trong chính thị trường nội địa.

Tuy nhiên, chương trình cũng phơi bày một thực tế: vẫn còn nhiều doanh nghiệp nhỏ e ngại tham gia vì chi phí bao gói, kiểm nghiệm, truy xuất. Một số hệ thống phân phối triển khai chưa đồng đều do thiếu nhân sự phụ trách hoặc thông tin gián đoạn. Điều này cho thấy để tick xanh trở thành chuẩn chung, cần tiếp tục hoàn thiện bộ tiêu chí thống nhất, đầu tư trung tâm kiểm định quy mô vùng và chuẩn hóa hạ tầng logistics “xanh”.

Dù vậy, những bước tiến đã đạt được là rất rõ ràng. Với hơn 4.000 sản phẩm được chứng nhận, doanh số tăng trưởng mạnh, các siêu thị triển khai khu trưng bày riêng, người dân chuyển sang tiêu dùng có trách nhiệm, tick xanh đang trở thành một “ngôn ngữ chung” giữa nhà quản lý, nhà bán lẻ và người tiêu dùng.

Chính trong quá trình ấy, hàng Việt chất lượng đang dần giành lại vị thế: không chỉ vì giá tốt, mà vì minh bạch, an toàn và có trách nhiệm. Đó mới là chìa khóa bền vững để chinh phục thị trường.