Khởi nghiệp từ tình yêu quê hương

Dưới ánh nắng dịu dàng của một buổi chiều đầu mùa thu ở xã Trung Chính (tỉnh Thanh Hóa), chị Nguyễn Thị Thắm vẫn khẽ đặt tay lên các sợi cói như để cảm nhận từng hơi thở của nghề, từng nhịp sống của làng nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống. Sinh năm 1975, lớn lên trong một gia đình nông dân nghèo, tuổi thơ chị Thắm cũng như bao người khác gắn liền với ruộng đồng, với đôi bàn tay tảo tần của cha mẹ và đặc biệt là đan lát truyền thồng của làng nghề Tân Thọ.

Cứ như vậy, qua thời gian tiếng người dân rộn ràng đan lát đã khắc sâu vào tâm trí, để rồi một ngày chị nhận ra nghề truyền thống này không chỉ là công việc mưu sinh mà còn là “hồn quê” mà chị muốn gìn giữ và phát triển.

Sau khi lập gia đình, chị mở tiệm may nhỏ ngay tại nhà, công việc tuy vất vả nhưng mang lại nguồn thu nhập ổn định. Song dẫu cho những mũi kim chỉ chạy đều tay, trái tim chị vẫn hướng nghề truyền thống của làng mình. Những ngày cuối tuần, hoặc khi tiệm tương đối yên tĩnh, chị lại về nhà cha mẹ, thả tâm hồn làm từng sản phẩm: “Mỗi khi đan lát, tôi như thấy hình bóng cha mẹ, thấy cả hơi thở của làng nghề đan lát truyền thống”, chị Thắm kể.

Năm 2007, một bước ngoặt nhẹ nhàng nhưng đầy âm vang đã gõ cửa. Chị được mời tham gia lớp học nghề mây tre đan do Hội Phụ nữ xã tổ chức, rồi về truyền dạy cho chị em trong làng. Ban đầu, chị nghĩ đơn giản, xong khoá thì quay lại tiệm may nhưng chỉ sau vài buổi đứng lớp, nhìn ánh mắt say mê, nhìn bàn tay nhanh nhẹn của các chị em khi uốn từng sợi nan, chị nhận thấy niềm đam mê đang lớn lên bên trong. Trong khoảnh khắc ấy, chị chợt hiểu mình cần phải đi xa hơn.

Vào năm 2010, với lòng quyết tâm và niềm tin vào giá trị truyền thống, chị cùng một số cộng sự thành lập Hợp tác xã thủ công mỹ nghệ Tân Thọ. Đây không chỉ là một cơ sở sản xuất mà đó còn là mái ấm của làng nghề, là nơi ươm mầm cho những ước mơ của người phụ nữ nông thôn và bàn tay lao động. Chị Thắm rời bỏ nghề may, toàn tâm toàn ý để khôi phục nghề đan lát truyền thống và để dựng nên một tương lai khác cho làng quê mình.

Sau hơn mười năm, Hợp tác xã thủ công mỹ nghệ Tân Thọ đã thu hút 57 thành viên và hiện tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 350 lao động, đa phần là chị em phụ nữ nông thôn. Cũng từ đó, đời sống của họ thay đổi rõ nét, từ bấp bênh theo đồng ruộng đến thu nhập ổn định, từ công việc đơn lẻ đến nghề thủ công đứng vững giữa dòng thị trường.

Mang OCOP xứ Thanh vươn tầm thế giới

Khoảnh khắc đáng nhớ nhất trong hành trình của chị Thắm đó là khi ba sản phẩm chậu cói, đĩa cói và sọt cói của hợp tác xã được công nhận tiêu chuẩn OCOP 4 sao và có những lô hàng xuất khẩu đầu tiên. Đây không chỉ là thành quả của sự kiên trì, nghị lực mà là lời khẳng định, nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống làng Tân Thọ đã vươn mình, đã được thị trường trong nước và quốc tế đón nhận.

Hiện nay, Hợp tác xã thủ công mỹ nghệ Tân Thọ chuyên sản xuất, kinh doanh hàng mỹ nghệ, đồ dùng, đồ trang trí từ mây, tre, cói. Nguyên liệu đều là tự nhiên, không hóa chất, 100% làm bằng tay của người dân trong xã nên rất an toàn cho cả người sản xuất và khách hàng.

Trung bình mỗi năm tại đạt sản lượng tới 90.000 sản phẩm/năm, sản lượng xuất khẩu đạt 70.000 sản phẩm/năm (chủ yếu thị trường Nhật, Mỹ, Indonesia), doanh thu xuất khẩu hàng năm của hợp tác xã đạt gần 10 tỷ đồng.

Chị Thắm chia sẻ: “Trong suốt hành trình ấy không thiếu thử thách như đầu ra không ổn định, nguyên liệu ngày càng khan hiếm, việc xuất khẩu còn phải qua trung gian khiến giá trị tăng thêm bị thu hẹp. Thế nhưng từ những sản phẩm mộc mạc của làng quê nghèo, nay sản phẩm củachúng tôi đã có mặt trong nhiều ngôi nhà trên khắp mọi miền đất nước và vươn ra nước ngoài”.

“Tôi mong một ngày mình có thể ký hợp đồng xuất khẩu trực tiếp, để người lao động và làng nghề được hưởng giá trị xứng đáng hơn”, chị Thắm thổ lộ.

Chị Thắm còn ấp ủ một giấc mơ đó biến làng nghề truyền thống của địa phương không chỉ thành nơi sản xuất mà còn là điểm du lịch trải nghiệm, để du khách được ngồi thử uốn nan tre, đan từng sợi sợi cói để cảm nhận cái lặng yên của làng quê và  độc đáo của nghề truyền thống: “Nếu khách được trực tiếp chứng kiến, thậm chí tham gia vào quy trình đan lát, chắc chắn họ sẽ cảm nhận sâu sắc hơn về nghề truyền thống, đó là cách quảng bá hiệu quả, bền vững hơn bất cứ hình thức tiếp thị nào”.

Hành trình khởi nghiệp của chị Thắm và thương hiệu hàng thủ của Hợp tác xã thủ công mỹ nghệ Tân Thọ là câu chuyện đầy cảm xúc. Đó là câu chuyện về tình yêu, niềm tin và quyết tâm biến nghề truyền thống thành sản phẩm giá trị của thời đại mới. Đó là minh chứng rằng xuất phát từ vùng quê nghèo không phải là rào cản, mà là khởi nguồn cho khát vọng vươn lên.

Và giờ đây, khách hàng không chỉ đơn giản là mua một sản phẩm của làng nghề truyền thống, mà đang chạm vào một hành trình, một giấc mơ, một giá trị tốt đẹp được lan truyền từ ngôi làng nhỏ của xứ Thanh.